شرحی بر فرش پازيريك – قسمت دوم

تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۹۶

تشابهات فرش پازیریک با حجاری‌های تخت جمشید

نقش برجستۀ تخت جمشید

طرح قسمتی از فرش پازیریک

در تخت جمشيد سكاهایي ، همراه و در كنار اسبچه‌ها ، در حال حركت با فواصل مساوي و به دنبال يكديگر حجاري شده‌اند . نسبت ابعاد پياده و اسب و همچنين فرم و حالت آن‌ها نسبت به يكديگر و حالت و شكل حركت آن‌ها در فرش پازيريك و در اين نقش‌هاي كنده‌كاري شده يكسان و مشابه است .
اسب‌هاي منقوش در قالي پازيريك از نظر اندازه و جثه ، مشابه اسبچه‌هاي كنده‌كاري شده در تخت جمشيد است . امروزه نيز در شمال ايران اين اسبچه‌ها وجود دارند .
بيست و چهار ستارۀ هشت‌پر كه متن وسط فرش پازيريك را پوشانده است ، چه از نظر فرم و چه از نظر نسبت ابعاد و اجزا با نقش‌هاي آثار مفرغي كه در لرستان كشف شده مشابه است . گوزن شاخ پهن نيز درآثار باستاني ايران ومشخصاً درحجاري‌هاي بيستون ديده مي‌شود .
همزمان با كشف قالي پازيريك ، يك تكه پارچه نيز از تپۀ پنجم همان محل كشف شد كه دقت در نقش‌هاي آن ، ما را در شناخت مبداء و منشاء قالي پازيريك تواناتر مي‌سازد ، زیرا تشابهات بسياری ميان نقش‌ها و طرح پارچۀ پازيريك با نقش و طرح و اشكال معمول در دورۀ هخامنشي و حجاري‌هاي تخت جمشيد ديده مي‌شود .
در پارچه پازيريك ، شيرها با حالت حركت آهسته ، به فواصل مساوي دنبال يكديگر ديده مي‌شوند . حالت بدن و اعضای مختلف آن ، مانند دست و پا و دُم و سر و گوش و دهان ، و تكرار چند بارة نقش كامل شير در اين پارچه و در قاليچۀ سنگي تخت جمشيد كاملاً مشابه است .
زنجيره‌هاي نواري شکل پارچۀ پازيريك هم كه از تكرار سه‌گوشه‌هايي تشكيل شده ، عيناً در قاليچۀ سنگي تخت جمشيد نقش بسته است .
نوار تزييني لبة لباس خشايار شاه هم كه در كاخ خشايار شاه منقوش است نقش مكرر شير با فرم و حالتی كاملاً مشابه با پارچه پازيريك دارد .


پارچه پازیریک	قالیچه سنگی تخت جمشید	نقش خشایار شاه ، تخت جمشید