بیوگرافی
جهان بینی
فعالیت های هنری
فعالیت های خیرخواهانه
روزنامه
صفحه اصلی
»
روزنامه
» تهیۀ نقشۀ قالی
تهیۀ نقشۀ قالی
تاریخ : ۴ شهریور ۱۳۹۶
تهیۀ نقشۀ قالی
نقل از کتاب بهارستان دریچه‌ای به قالی ایران
تألیف : غلامعلی ملول
تهیۀ فرش در چند مرحله به این شرح طراحی ، ترسیم و تکمیل می‌شود :
تهیۀ طرح نمونه ، ترسیم طرح ، پیاده کردن طرح روی کاغذ نقشه ، رنگ‌آمیزی نقشه و دورگیری .
تهیۀ طرح نمونه
طرح نمونه همان طرح فرش است که در ابعادی کوچک ، مثلاً به اندازۀ کاغذ A4 یا A3 ترسیم می‌شود .
ترسیم طرح
پس از تکمیل و تهیۀ طرح نمونه ، طرح اصلی با ابعادی برابر با اندازه‌های نهایی با کوچک‌ترین جزئیات ترسیم می‌شود . ابعاد طرح گاهی بزرگ‌تر
از ابعاد فرش است که دلیل آن در سطرهای بعد توضیح داده خواهد شد .
پیاده کردن طرح بر روی کاغذ نقشه
در گذشته برای پیاده کردن طرح روی کاغذ نقشه ، ابتدا روی خطوط طرح ، در هر چند میلیمتر به وسیله سوزن یک سوراخ ایجاد می‌کردند و سپس با گذاشتن کاغذ مزبور روی کاغذ نقشه و کوبیدن کیسه‌ای محتوی پودر ذغال یا دوده روی آن ، عکس طرح روی کاغذ شطرنجی پیاده می‌شد ( شکل روبرو ).
امروزه انتقال طرح روی کاغذ نقشه به کمک کاغذ کپی ( کاربن ) انجام می‌گیرد . شکل بعد یک کاغذ نقشه را نشان می‌دهد که قسمتی از طرح فرش طرح روی کاغذ شطرنجی روی آن پیاده شده است .
طرح روی کاغذ شطرنجی
کاغذ نقشه ( کاغذ شطرنجی )
پس از ترسیم و تکمیل طرح ، آن را روی کاغذ نقشه پیاده می‌کنند . امروزه کاغذ نقشۀ چاپی برای نقشه‌های 20 ، 25 ، 30 ، ... و 50 رج وجود دارد که بسته به رج شمار فرش ، طرح روی کاغذ نقشۀ مربوطه به آن پیاده می‌شود . ابعاد هر چهار گوشه در روی کاغذ نقشه ، دقیقاً با ابعاد گرۀ فرش برابر است ، مثلاً اندازۀ خانه‌ها در کاغذ نقشۀ 35 رج 2 × 2 میلیمتر است . روی کاغذ نقشه ، هر 10 خانه در جهت عمودی و افقی ، با خطوط ضخیمی مشخص شده است تا شمارش خانه‌ها و تعیین موقعیت هر خانه آسان باشد . در گذشته که کاغذ نقشۀ چاپی موجود نبود ، کاغذ سادۀ بدون خط را به کمک خط‌کش‌های بلند فلزی و با مرکب و قلم‌هایی با نوک فلزی ، خط‌کشی و شطرنجی می‌کردند .
هنگام بافت فرش ، بافنده ابتدا با توجه به موقعیت هر گره در فرش ، خانۀ نشان دهندۀ آن گره در نقشۀ فرش را پیدا می‌کند و پس از اطلاع از رنگ آن ، خامۀ مربوطه را انتخاب و به بافت آن گره اقدام می‌کند . اگر فرشی ریزبافت باشد و نقشۀ آن به ابعادی برابر با فرش ترسیم شده باشد ، بافنده هنگام شمارش خانه‌های نقشه احتمالاً دچار اشتباه خواهد شد . برای نمونه ، ابعاد گره در یک فرش 70 رج ، 1 × 1 میلیمتر است . با توجه به کوچکی ابعاد خانه‌ها و نیمه پنهان بودن خانه‌های نقشه در زیر رنگ ، قطعاً بافنده در شمارش خانه‌ها دچار اشتباه خواهد شد و این اشتباه عیناً به بافت فرش سرایت خواهد کرد . برای جلوگیری از بروز این اشتباهات و سهولتِ کار بافندگان ، طرح فرش 70 رج از ابتدا حدود 40 درصد بزرگ‌تر ترسیم و سپس به روی کاغذ نقشۀ 50 رج منتقل می‌شود . طبعاً در این حالت مساحت نقشۀ فرش بیش از دو برابر مساحت فرش خواهد شد اما استاد چله‌کش ، هنگام چله‌کشی چنین فرشی توجه دارد که باید در هر 10 سانتیمتر ، 10 نخ چلۀ رو ( و 10 نخ چلۀ پشت ) چله‌کشی کند . چنانچه مطابق با نقشۀ مزبور ، فرش بر روی چله‌های یاد شده بافته شود آن فرش 70 رج خواهد بود .
بیوگرافی
جهان بینی
فعالیت های هنری
فعالیت های خیرخواهانه
روزنامه