تاریخ: ۹ خرداد ۱۳۹۶
نقل از کتاب بهارستان دریچه‌ای به قالی ایران
تألیف : غلامعلی ملول
پس از مرگ کریم خان ، آغا محمدخان قاجار که سال‌ها در شیراز نزد کریم خان می‌زیست ، به تهران آمد و طرح حکومتی را در برابر دولت زندیه ریخت . او پانزده سال با جانشینان کریم خان جنگ و گریز کرد ، و سرانجام بر لطفعلیخان زند پیروز شد و با کور کردن و کشتن او در سال 1209 ﻫ .ق. دولت زندیه منقرض شد . آغا محمد خان در سال 1210 ﻫ .ق. تاج گذاری کرد و سلسلۀ قاجاریه را بنا نهاد . وی مردی شجاع ، و در عین حال سنگدل و سفاک بود ، و در رزم و جنگ‌‌آوری نبوغ و استعدادی ویژه داشت . افسوس که عقده‌های کهنۀ انباشته شده در ضمیر ناخودآگاه او ، جز نفرت و کینه و قتل عام چیزی نصیب ایران نکرد . در هفده سال جنگ و لشکرکشی در زمان حکمرانی او جایی برای رشد و تعالی هنر نبود و سرانجام در سال 1211 ﻫ .ق. در خوابگاه خود به دست عده‌ای از نزدیکانش به قتل رسید .
پس از آغا محمد خان ، فتحعلی شاه ( جلوس 1211 ، فوت 1250 ﻫ .ق. ) به سلطنت رسید . اسناد متعددی رواج قالی بافی در زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار را به اثبات می‌رساند . یک تخته فرش 15 متری 60 رج بافت تبریز با نقشۀ سراسری خشتی به ابعاد 25/4 × 56/3 متر در موزۀ فرش ایران نگهداری می‌شود که دارای کتیبه‌ای به این شرح است « فرمایش زواران و کارگاه کهنمویی 1224- 1220 . » همچنین یک تخته فرش تمام ابریشم نیز به ابعاد 86/2 × 61/2 متر در موزۀ مزبور وجود دارد که عبارت « فرمایش شاهزاده ولیعهد قاجار محمد میرزا 1248 » در کتیبۀ آن دیده می‌شود . این فرش در آذربایجان و دو سال قبل از وفات فتحعلی شاه بافته شده است .
پس از فوت فتحعلی شاه ، محمد شاه ( جلوس 1250 ، فوت 1264 ﻫ .ق. ) و بعد ناصرالدین شاه ( جلوس 1264 ، مقتول 1313 ﻫ .ق. ) در ایران به حکوت رسیدند .
ناصرالدین شاه نیم قرن بر ایران حکومت کرد . شواهد بسیاری بر رواج نسبی قالی بافی در زمان او گواهی می‌دهد . در موزۀ آستان قدس رضوی یک قطعه قالی راور کرمان ، دارای کتیبه‌ای با ذکر تاریخ 1286 ﻫ .ق. موجود است . ناصرالدین شاه در سفرنامه‌ای که در سال 1287 ﻫ .ق. هنگام عبور از عراق عجم ( سلطان آباد ، اراک ) نوشته است یادآور می‌شود که تجار تبریزی در این شهر به تجارت قالی مشغول‌اند و قالی‌های بسیاری از سلطان آباد به ممالک روس و عثمانی صادر می‌شود . او از تماشای چند تخته قالی زیبا و نفیس بافت سلطان آباد اظهار شوق می‌کند ، و این امر نشان می‌دهد که او شخصاً به قالی و قالی‌بافی علاقه داشته است . تولید و صادرات فرش در زمان ناصرالدین شاه قابل توجه بوده است .