تاریخ : ۱۶ خرداد ۱۳۹۶
نقل از کتاب بهارستان دریچه‌ای به قالی ایران
تألیف : غلامعلی ملول
در این سال‌ها بعضی از اقدامات و حوادث قابل ذکر و مؤثر در قالی و قالی‌بافی به این شرح است :
در سال 1329 ﻫ .ق. ( 1911 م. ) مدرسۀ صنایع مستظرفه تأسیس شد .
پس از جنگ جهانی اول ، متأسفانه بافت فرش با گرۀ جفتی ابتدا در مشهد و سپس در شهرهای دیگر ایران شیوع یافت .
در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه و به ویژه در زمان حکومت مظفرالدین شاه ورود رنگ‌های جوهری ( شیمیایی ) و کاربرد آن در رنگرزی رواج یافت . در سال 1283 ﻫ .ش. ( 1904 م. ) و در زمان مظفرالدین شاه ، دولت با بخشنامه‌ای صدور قالی‌های با رنگ جوهری را ممنوع اعلام کرد اما تبلیغات شرکت‌های تولیدکنندۀ این رنگ‌ها و ارزانی و آسانی استفاده از آن‌ها کم کم موجب رواج کاربرد آن‌ها شد . در سال 1292 ﻫ .ش. ( 1913 م.) دولت بالاخره با صدور قالی‌های با رنگ شیمیایی مشروط به پرداخت 3 درصد ارزش آن‌ها به عنوان عوارض موافقت کرد . در این سال ، کل صادرات فرش ایران 1406 تن بود که بیش از 50 درصد ( 790 تن ) از آن قالی‌های با رنگ شیمیایی بوده است . مصرف این گونه رنگ‌ها در کرمان با تأخیر بیشتری آغاز شد .
پس از جنگ جهانی اول ، صنعت قالی‌بافی با تنزل نسبی مواجه شد و دوباره در سال‌های دهۀ 30 قرن بیستم میلادی رونق گرفت و تا شروع جنگ جهانی دوم این رونق ادامه داشت . مجدداً در طول جنگ جهانی دوم این صنعت به رکود کشیده شد .
در سال 1309 ﻫ .ش. مؤسسۀ قالی زیر نظر وزارت صنایع و به سرپرستی حسین طاهر زاده بهزاد ایجاد شد و سپس به صنایع قدیمه تبدیل شد .
در حدود سال 1310 ﻫ .ش. برنامۀ وسیعی برای مرمت و تزئین کاخ‌های سلطنتی طبق تزئینات اصیل ایرانی طرح ریزی شد . تعدادی فرش بسیار مرغوب و نفیس با طرح و اندازۀ سفارشی برای کاخ‌های مرمر و سعدآباد و همچنین تالار آینۀ مجلس شورای ملی به کارگاه‌های عمو اوغلی در مشهد و محمد ارجمند در کرمان سفارش داده شد . برخی از این فرش‌ها از جهت نفاست و مرغوبیت ارزش ملی و تاریخی دارند .
در سال 1314 ﻫ .ش. شرکت فرش ایران عملاً تأسیس شد و امکانات بسیاری به منظور تولید قالی در اختیار این شرکت قرار گرفت . قبل از آن تأسیسات به جا مانده از شرکت‌های خارجی فعال در امر تولید فرش که خلع ید شده بودند ، به شرکت مزبور واگذار شد . این شرکت تعداد بسیار زیادی قالی مرغوب تاکنون تولید کرده است .
در سال 1329 ﻫ .ش. ادارۀ کل هنرهای زیبای کشور تشکیل شد .
در سال‌های 1950 – 1945 میلادی ، به منظور تأمین سلیقۀ خریداران خارجی ، تقلید از طرح قالی‌های ابوسان ( Aubusson ) و ساونری ( Savonnerie ) فرانسه در کرمان رواج یافت .