قالی‌بافی و کتاب سازی در زمان شاه طهماسب – قسمت اول
شاه طهماسب در 1514 م. متولد شد و در دو سالگی برای آموزش ادبیات و هنر به هرات فرستاده شد . در آن زمان هرات مانند آکسفورد یا هاروارد کنونی بود . این آموزش‌ها لازم بود تا بعد از جانشینی طهماسب به جای پدر ، توان ادارۀ کتابخانه سلطنتی را داشته باشد . شاه طهماسب در 1525 م. در یازده سالگی جانشین پدر شد و تقریباً نیم قرن بر ایران سلطنت کرد .
دورۀ طولانی سلطنت او را از علاقه به هنر و حمایت از هنرمندان می‌توان به سه بخش متمایز تقسیم کرد . دورۀ اول از 1525 تا 1545 م. است . در این دوره شاه به هنر و هنرمندان عشق می‌ورزید و دربار او بهشت هنرمندان و هنردوستان بود . قالی اردبیل موزۀ ویکتوریا و آلبرت و قالی شکارگاه موزۀ پلدی میلان در این سال‌ها بافته شدند . همچنین در این دوره هنر کتاب‌سازی و نگارگری به اوج خود رسید و نفیس‌ترین کتاب‌های نقاشی ایران از جمله خمسه و شاهنامۀ طهماسبی در این دوره به وجود آمدند که می‌توان آن‌ها را عجایب نگارگری نامید .
دورۀ دوم تقریباً از 1545 تا 1574 م. است . در این دوره ، انقلابی در شاه طهماسب پدید آمد و به زهد و تزهّد روی آورد که بی‌میلی او را به هنر و لذت‌های دنیوی موجب شد . دورۀ سوم از 1574 م. تا پایان عمر اوست که به دلیل بهبودی از بیماری دوباره انسانی معمولی و علاقه‌مند به هنر شد .
بسیاری از نقاشان معروف ایران در کتابخانۀ سلطنتی شاه طهماسب کار کرده‌اند و برخی به او نقاشی آموخته‌اند .بهزاد تا اوایل سلطنت او زنده بود . گفته شده که طهماسب در هرات در کودکی از بهزاد نقاشی آموخته است . خواجه عبدالعزیز اصفهانی ، شاگرد بهزاد ، نیز معلم شاه بود . آقا میرک ، شاگرد بهزاد در تبریز ، نیز از دوستان نزدیک شاه بود و حداقل سه صفحه از خمسۀ طهماسبی از کارهای او است .
سلطان محمد نیز از استادان شاه طهماسب و جانشین بهزاد در سرپرستی کارگاه هنری دربار بود . در زمان ریاست سلطان محمد ، علاوه بر کتاب سازی ، طراحی نقشۀ قالی و منسوجات ابریشمی نیز جزء وظایف کتابخانه قرار گرفت . عدّه‌ای از محققان طراحی فرش ، نقاشی حداقل دو برگ از خمسه و چند برگ از شاهنامۀ طهماسبی ، از جمله نقاشی مسجد پادشاهی کیومرث، را به او نسبت داده‌اند .
استاد محمّدی ( شاگرد سلطان محمّد ) و شاه محمّد نیز از نقاشان دربار بودند . نقاش دیگری به نام میر نقاش در دربار شاه طهماسب کار می‌کرد که جانشین سلطان محمّد ، در سرپرستی کتابخانۀ دربار شد . مظفر علی ، میرزا علی و میرسید علی نیز از نگارگران آن دوره بوده‌اند که در نقاشی خمسۀ طهماسبی شرکت کرده‌اند . میرسید علی بعداً به دهلی رفت و مکتب نگارگری هند و ایرانی را در آنجا پی‌ریزی کرد . این مکتب بعداً توسط عبدالصّمد توسعۀ بیشتری یافت . از نقاشان معروف دیگر کمال تبریزی و شاه قلی بودند که به دربار سلطان سلیم عثمانی رفتند و ارج و منزلتی بزرگ یافتند .