هنر قالی بافی : طرح فرش – ( ۱ )

Carpets
تاریخ : ۳ تیر ۱۳۹۶

مقدمه
نقل از کتاب بهارستان دریچه‌ای به قالی ایران
تألیف : غلامعلی ملول

چنانچه رنگ‌های متفاوت به کار رفته در یک آرایه را با کشیدن خطوطی از هم جدا کنیم ( مرز بین رنگ‌های مختلف را خط‌کشی کنیم ) ، شکلی حاصل می‌شود که به آن ، طرح آن آرایه می‌گویند . شکل‌های زیر تصویر یک گل لاله عباسی و طرح اولیۀ آن را نشان می‌دهد . طرح هر آرایه شکل یا فرم آن را نشان می‌دهد و ربطی به رنگ‌آمیزی ندارد .
چنانچه مرز بین رنگ‌های مختلف به کار رفته در یک فرش را خط‌کشی کنیم ، شکلی حاصل می‌شود که به آن طرح آن فرش می‌گویند .

 
 آرایه‌ای از فرش  طرح یک آرایه

ترسیم طرح ، اولین مرحلۀ تهیۀ نقشۀ فرش است . به نقشه‌ای که در آن طرح فرش ترسیم شده باشد ، نقشۀ سیاه‌قلم فرش می‌گویند . طرح فرش نه تنها شکل تمام اجزای طرح ( آرایه‌ها ) بلکه رابطه و نسبت بین آن‌ها و حالت و چگونگی شرکت هر آرایه در کل طرح را نشان می‌دهد . خطوطی که طرح فرش را نشان می‌دهند ، ممکن است مستقیم و یا منحنی باشند . بنابراین ، طرح فرش را از نظر شکل خطوط آن می‌توان به دو گروه طرح شکسته و طرح منحنی ( گردان ) تقسیم کرد .